KOLPOSKOPİ
Kolposkopi nedir?
Kolposkopi, rahim ağzının yani serviksin video kamera benzeri bir aletle incelenmesidir, bu alete kolposkop denir. Kolposkop ile rahim ağzı, vajen ve vulva incelenir. Kolposkop incelenen alanın büyüteç gibi büyütülerek daha net görünmesine imkan sağlar. Görüntü kameranın üzerindeki dürbün benzeri kısımlardan izlenebilir veya televizyon ekranı gibi bir monitöre aktarılarak monitörden izlenebilir. Görüntü 2-40 defa büyütülerek incelenir ve gerekli görülen yerlerden biyopsi (parça) alınır. Bu işlemleri yapmakta amaç rahim ağzında kanser olmayan fakat tedavi edilmezse yıllar sonra kansere dönüşebilecek bazı lezyonları erkenden saptamaktır, bu sayede rahim ağzı kanseri (serviks kanseri) önlenebilmektedir.
Eski yunancada “kolpos” rahim veya vajina anlamına gelir. Skopos ise bakmak anlamına gelir. Kolpo-skopi (colposcopy) rahime, vajinaya bakmak anlamına gelmektedir.
Kolposkopi işlemi histeroskopi işlemi ile karıştırılmamalıdır. Histeroskopide de kamera benzeri bir alet kullanılır ancak burada alet rahim içerisine kadar sokulur ve rahim içerisi incelenir. Kolposkopi aleti içeriye sokulmadan, dışarıdan bakılarak inceleme yapılır; sadece rahim ağzının dış yüzeyi gözlenir. Kolposkopideki kamera benzeri alet hastaya temas bile etmez, yaklaşık 20-30 cm uzaktan dürbün gibi gözlem yapılır. Histeroskopide kullanılan ince uzun alet rahim ağzından rahim içerisine kadar ilerletilir ve hastaya temas eder, bu nedenle genellikle anestezi gerektirir, histeroskopi hakkında ayrıntılı bilgiye buraya tıklayarak ulaşabilirsiniz.
Kolposkopi neden yapılır?
Smear testinde anormal bir durum saptandığında, HPV enfeksiyonu saptananlara ya da rahim ağzının muayene sırasında anormal görünmesi durumunda kolposkopi yapılabilir.
Kolposkopi işleminden önceki 2 gün boyunca fitil benzeri vajinal ilaçlar veya tampon kullanmayınız, cinsel ilişkide bulunmayınız, vajina içerisini yıkamayınız.
Kolposkopi nasıl yapılır?
Kolposkopi işlemi (rahim ağzına kamera ile bakılması işlemi) normal jinekolojik muayene masasında aynı jinekolojik muayene pozisyonunda yapılır. İşleme muayene ederken kullanılan spekulum denilen alet takılarak başlanır.İşlem sırasında hasta çok az ağrı hissedebilir, şiddetli bir ağrıya neden olmadığı için anestezi gerektirmez. İşlem ortalama 10-20 dakika sürer. Spekulum denen muayene aleti vajinaya takıldıktan sonra rahim ağzı görünür hale gelir ve kolposkop denen dürbüne benzer aletle aydınlatarak dışardan büyütülmüş olarak izlenir. İzleme esnasında asetik asit ve lugol (potasyum iyodür – Schiller testi) gibi bazı sıvılar rahim ağzına sürülür böylece rahim ağzında anormal alanlar varsa buralar farklı renklere bürünür ve kolayca farkedilir. Bu tür anormal alanlar görülürse biyopsi alınır ve incelenmesi için patolojiye gönderilir. Bu anormal alanlar genelde asetowhite alanlar ya da iyot negatif (Schiller pozitif) alanlar diye isimlendirilir çünkü bu anormal alanlar asetikasit sürüldükten sonra beyaz görünürler ve iyotu tutmazlar ve sarımsı farklı renk alırlar. Biyopsi işleminden sonra bazen rahim ağzının iç tarafındaki kanaldan (endoservikal kanal) parça alınır buna endoservikal küretaj (ECC) denir. Biyopsi yani parça alma işleminden dolayı rahim ağzından çok az kanama olabilir, hafif ağrı hissedebilirsiniz. Kanama kısa sürede duracaktır. Kanama durmaz veya çok artarsa tekrar doktorunuza başvurmalısınız.
Patolojiden gelecek biyopsi sonucuna göre tedavinin devamı planlanır. Eğer biyopsi sonucu tamamen normal gelirse duruma göre değişebilmekle beraber genellikle hastanın belli aralıktaki kontrollerle izlenmesi yeterli olur. Patoloji sonucu anormal gelirse patolojinin türüne göre rahim ağzına konizasyon, LEEP, yakma, dondurma, lazer gibi tedaviler veya nadiren ameliyat gerekebilir.
İşlem sonrası en az bir iki hafta veya doktorunuz bildirene kadar tampon kullanmayınız veya vajene hiçbir şey koymayınız.
Kolposkopi kısırlığa sebep olur mu? Rahim ağzına zarar verir mi?
Kolposkopi ya da bu sırada alınacak biyopsiler kısırlığa sebep olmaz ve rahim ağzınıza zarar vermez. Biyopsi ile alınan parçalar çok küçüktür ve o bölgeler tamamen eski haline gelecektir.
Kolposkopi sonrası cinsel ilişkiye girilebilir mi?
Kolposkopi yaptıran kadınlara işlem sonrası hafif kanama olabileceği için ve biyopsi bölgelerinin iyileşme süreci gerektiği için işlemden sonraki 1-2 hafta cinsel ilişkiye girmemeleri önerilir. Koposkopi yapılacak günden önce de 48 saat süreyle cinsel ilişki yasaklanır.
Kolposkopi sonrası dikkat edilmesi gerekenler nelerdir?
Hastanın yeme, içme gibi konularda bir kısıtlaması olmaz. Kendini iyi hissettiği andan itibaren çalışmaya ve ev işlerini yapmaya başlayabilir, fiziksel aktivite kısıtlaması gerekmez. Hasta genellikle 1-2 saat içerisinde hiç ağrı hissetmeden normal hayatına devam edebilecek hale gelebilir. Çok hafif kanama olabilir ancak bu hastanın çalışmasına veya ev işlerini yapmasına engel olmaz. Hastanın en çok dikkat etmesi gereken konu kanama miktarıdır. Kanama normalde 1-2 gün lekelenme şeklinde sürüp kesilmelidir, bu lekeler bazen 3-5 gün kadar sürebilir. Ancak daha uzun süren lekelenmeler veya aşırı kanama olması (adet kanamasından fazla olması) doktora başvurmayı gerektirir. Kötü kokulu akıntı, ateş, aşırı halsizlik, bulantı, kusma çok çok nadir olabilecek şikayetlerden ve hemen doktora başvurmayı gerektirir. Ağrı genellikle işlemin yapıldığı gün kesilir, sonraki günlerde çok hafif ağrı devam edebilir, şidddetli devam eden ağrı doktora başvurmayı gerektirir.
Kolposkopi sonuçları ne zaman öğrenilir?
Kolposkopi işleminden hemen sonra doktorunuz size rahim ağzı bölgesinde (servikste) bir anormal görüntü görmüşse veya tamamen normal izlemişse hepsini anlatacaktır. Bu bölgelerden biyopsi alınmışsa biyopsi sonucu genellikle 1-2 hafta içerisinde patoloji bölümü tarafından rapor edilerek size verilir. Bu biyopsi sonuç raporu ile doktorunuza tekrar başvurduğunuzda kolposkopi işleminin bütün sonucu netleşir ve bundan sonra ek tedavi gerekip gerekmediği konuşulur.
Kolposkopi nerede hangi hastanelerde yapılabilir?
Kolposkopi aleti günümüzde üniversite ve eğitim araştırma hastanelerinin hemen hemen hepsinde kadın hastalıkları ve doğum bölümlerinde veya jinekolojik onkoloji kliniklerinde bulunmaktadır. Devlet hastanelerinin ve özel hastanelerin bazılarında da bulunmaktadır. İşlem kadın hastalıkları ve doğum uzmanı veya jinekolojik onkoloji uzmanı olan bir doktor tarafından yapılır. Kolposkopi fiyatları uygulanan hastaneye göre değişkenlik gösterebilmektedir.
Kolposkopi işlemi için kullanılan aletler?
– Kolposkop
– Spekulum (jinekolojik muayene aleti)
– Asetik asit ve Lugol solüsyonu
– Biyopsi aletleri
– Endoservikal küretaj (ECC) için aletler, endoservikal küret, Novak küreti
– Tenakülum
– Ring forseps
– Alınan biyopsi ve ECC parçalarının konması için kaplar
– Hemostaz için Monsel solüsyonu (Ferrik Subsülfat) veya gümüş nitrat çubukları
– Gazlı bez ve pet
– Kolposkopinin dökümante edilebileceği resimli form (kolpogram)
– Povidon-iodin
– Portegü ve sütur materyalleri
Hangi durumlarda kolposkopi yapılır?
– Smear testinde saptanan bazı bozukluklar (ASC-H, LSIL, HSIL, AGC)
– HPV 16, 18 pozitifliği
– Jinekolojik muayenede serviks, vajen ve vulvada anormallik izlenmesi
– İnuteru DES maruz kalmış kadınlarda
Kolposkopi sırasında görülebilen anormallikler nelerdir?
– İnce mozaik yapılar, kaba mozaik yapılar
– İnce punktuasyonlar, kaba punktuasyonlar
– Atipik damarlanmalar
– Acetowhite alanlar (asetik asitle beyazlaşan alanlar)
– Lökoplaki (Asetik asit uygulanmadan önce beyaz görülen alanlar)
– Erozyon, nekroz, ülserasyon
– Tümör, polip, kondilom, endometriozis
– Lugol veya iyot negatif (Shiller pozitif) alanlar