YUMURTA DONDURMA
YUMURTANIN DONDURULMASI VE SAKLANMASI
Yumurta dondurma işlemi kadının yumurtalığından elde edilen yumurtanın (oosit) saklanarak ileride kullanılması amacıyla dondurulması işlemidir. Peki neden ileride kullanmak amacıyla yumurta dondurmak gerekebilir:
– Ailesinde erken menopoz öyküsü olan bir kadın henüz evlenmemişse ve evlenene kadar menopoza girip yumurtalarının tamamen tükenmesinden endişe ediyorsa şimdiden yumurtasının dondurulmasını isteyebilir
– Kanser tedavisi nedeniyle radyoterapi veya kemoterapi tedavisi yumurtalıkların fonksiyonunu bitirebilir. Bu durumda hasta tedaviden önce yumurtalarının dondurularak saklanmasını isteyebilir.
– Çocuk sahibi olmayı ileri yaşa ertelemek isteyenler veya çeşitli nedenlerle ertelemek zorunda olanlar
Günümüzde kadınların da toplumdaki statülerinin değişmesi, iş, meslek ve kariyer planları gibi nedenler bazen kadınların erken yaşta gebelik planlamasına engel olmaktadır ve gebelik planları ileri yaşlara ertelenmek zorunda kalmaktadır. Tabiki ileri yaşlarda gebe kalma ve yumurta elde edilme oranları düşmektedir. Bu durumlarda yumurtalar dondurularak ileri yaşlarda tekrar kullanılmak istenebilir. Ülkemizde yumurta dondurma işlemine bu tür nedenlerle izin verilmemektedir ancak kanser vb. hastalıklar nedeniyle yumurtalıkların zarar görebileceği durumlarda izin verilmektedir.
Dondurulan ve çözülen her yumurtadan gebelik elde edilememektedir. Ancak günümüzde tekniklerin ilerlemesi ile başarı oranı artmaktadır. Son yıllarda uygulanan camlaştırma (vitrifikasyon) yöntemi ve mikroenjeksiyon yöntemi döllenme ve gebelik oranlarını arttırmıştır. Ortalama olarak yumurta dondurulması yapılan kadınlarda %30’unda gebelik elde edilebilmektedir. Yumurtanın dondurulduktan sonra tekrar çözülmesi için belli bir süre yoktur, uzun yıllar kalabilir.
Tüp bebek uygulamasında olduğu gibi hormonal ilaçlarla uyarılarak büyütülen yumurtalar OPU yöntemiyle yumurtalıklardan toplanmaktadır ve daha sonra dondurulmaktadır. Yumurta toplamak yerine yumurtalığın bir kısmının laparoskopi ameliyatıyla alınarak dondurulması da mümkündür.
Yumurta hücresi vücuttaki en büyük hücre olduğu için dondurma işlemi sperm ve embriyo dondurulmasına göre çok daha zordur. Son yıllarda geliştirilen vitrifikasyon yöntemi yumurta dondurulması konusunda başarıyı arttırmıştır.
EMBRİYO DONDURMA
DONDURULMUŞ EMBRİYO TRANSFERİ
Kadından yumurta toplama işlemi ile elde edilen yumurta hücresi ile erkekten elde edilen sperm hücresinin birleşmesiyle oluşan döllenmiş yeni hücreye embriyo denir. Normalde tüp bebek tedavisinde oluşturulan embriyo kadın rahmi içerisine yerleştirilerek gebeliğin oluşması sağlanır. Ancak bazı durumlarda embriyo rahim içerisine verilmez ve dondurularak laboratuvarda özel ortamlarda saklanır, amaç bu embriyonun ileride başka bir tüp bebek denemesinde kullanılmasıdır.
Yumurta ve sperm hücrelerinin elde edilemesi, embriyonun rahim içerisine yerleştirilmesi gibi konularda detaylı bilgilere tüp bebek aşamaları yazısında ulaşabilirsiniz.
Embriyo dondurma işlemi nasıl yapılır?
Laboratuvarda yumurta ve sperm hücresinin birleşmesi ile oluşan embriyo 6 gün içerisinde dondurulabilir. Genellikle dondurma işlemi 3. gün yapılmaktadır.
Embriyo dondurma iki şekilde yapılabilir. Yavaş dondurma (slow freezing) yönteminde kademeli olarak soğutma sağlanarak dondurulan embriyolar sıvı azot içeren tanklarda – 196 °C de saklanır. Hızlı dondurma (vitrifikasyon) yönteminde ani ısı düşüşüyle dondurulur. Elde edilen her embriyoya dondurma işlemi uygulanmaz, iyi gelişme gösterenler seçilerek dondurulur.
Dondurulmuş embriyolar ne kadar saklanabilir?
Daha uzun süre saklanması teknik olarak mümkündür ancak ülkemizde en fazla 5 yıl saklanmasına yasal izin vardır. Daha uzun süre saklanması için saplık bakanlığından izin talep edilmesi gerekmektedir.
Dondurulmuş embriyoların çözülmesi:
Dondurulmuş embriyolar çözüldüğünde yani normal haline döndüğünde her zaman sağlıklı embriyo elde edilemeyebilir, yaklaşık %80-90 oranında canlı sağlıklı ebriyo elde edilir. Bu embriyolar kullanılarak yapılan tüp bebek tedavilerindeki başarı oranı normal dondurulmamış embriyolar kullanılarak yapılan tüp bebek tedavilerindeki gebelik başarı oranları ile çok yakındır.
Tüp bebekte embriyo dondurma neden uygulanır?
– Tüp bebek tedavisinde kullanılmayacak fazla embriyoların ileride tüp bebekte kullnılmak üzere saklanması için. Böylelikle ileride tekrar tüp bebek gerekirse yeniden yumurta oluşturma ve yumurta toplama aşamaları uygulanmasına gerek kalmadan, hazır embriyolar kullanılabilir. Hem maaliyetten hem zamandan tasarruf sağlar.
– Tüp bebek tedavisi sırasında OHSS (yumurtalıklarda aşırı kistler oluşması) meydana gelirse tüp bebek tedavisine devam edilemez ve embriyolar saklanarak tedavi iptal edilir. OHSS tedavi edildikten sonra yeni tüp bebek denemesinde hazır donmuş embriyolar kullanılır.
– Rahim içi (endometrium) kalınlığı çok az ise tüp bebek tedavisi iptal edilir ve embriyolar dondurularak saklanabilir. Sonraki denemede embriyolar kullanılır.
– Kanser tedavisi, kemoterapi, radyoterapi gibi tedaviler nedeniyle yumurtalıklarının zarar göreceği ve ileride yumurta elde edilemeyeceği düşünülen hastalarda embriyolar ileride kullanılmak üzere saklanabilir. (bkz: yumurta dondurma)
Dondurulmuş embriyo transferinde başarı oranı:
İyi ve tecrübeli merkezlerde uygulandığında günümüzde artık dondurulmuş embriyolarla gebelik başarısı normal embriyolarla elde dilen başarıyla hemen hemen aynıdır. Tüp bebekte başarı oranları konusunda detaylı bilgiye buraya tıklayarak ulaşabilirsiniz.
Dondurulmuş embriyo ile hamile kalanlarda düşük ve diğer komplikasyonlar:
Dondurulmuş embriyolar ile elde edilen hamileliklerde düşük ve gebeliğe ait diğer problemlerin oranı normal tüp bebek uygulamasından farklı değildir.
Dondurulmuş embriyo transferi yaptıranlar ne zaman gebelik testi yapmalı?
Normal tüp bebek uygulamasınd olduğu gibi transfer tarihinden 12 gün sonra gebelik testi yapılmalıdır. Detaylı bilgiye buraya tıklayarak ulaşabilirsiniz.