VAJİNAL KURULUK (İLİŞKİDE KURULUK)
CİNSEL İLİŞKİDE KURULUK OLMASI
Sağlıklı bir cinsel ilişki için vagina kayganlaşmış olmalıdır. Vagina girişinde ve rahim ağzındaki özel salgı bezleri kaygan bir sıvı salgılayarak vajen kayganlığını sağlamaktadırlar. Bu salgı ilişki öncesi dönemde kadının cinsel olarak uyarılması ile artar, buna halk arasında “vajina ıslanmıyor veya sulanmıyor” denir. Bazı durumlarda vagina kayganlığı yeterli olmaz ve vajinal kuruluk (ilişkide kuruluk, ıslanmama, sulanmama) yakınması oluşur. Böyle bir durumda cinsel ilişki beklenen düzeyde değildir ve kadın açısından ağrılı olabilir.
Vaginal kuruluk yakınması genellikle menopoz sonrası yıllarda kadınlık hormonu eksikliğine bağlı olarak oluşur ve hormonal ilaçlar ya da kayganlaştırıcı ilaçlar ile giderilir.
Vaginal kuruluk neden olur?
– Adetin bazı dönemleri
– Menopoz dönemi
– Emzirme dönemi
– Gebelik: Vajinal kuruluk gebelşğin ilk haftalarında hemen başlayan bir belirti değildir bu nedenle hamilelik belirtisi olarak değerlendirilmemelidir.
– Yeterli cinsel uyarının olmaması
– Cinsel isteksizlik
– Stres
– Vajinal duş yapma
– Vajinal tampon kullanımı
– Bazı ilaçlar
– Vajinal enfeksiyonlar ve mantar enfeksiyonu: Kuruluğa kaşıntı ve yanma da eşlik eder genellikle.
– Hormonal dengesizlikler
Bazı durumlarda ise cinsel ilişkiye başlama yani ön sevişme döneminde vajinada kayganlaşma (ıslanma) olmasına rağmen ilişki sırasında tekrar kuruma ve ağrı başlar, ilişki sırasında yanma şeklinde şikayet devam eder. Bunun nedeni genellikle enfeksiyonlardır veya psikolojik ilişkiden kaçınma olabilir. Erkeğin vajina içerisine girmesinden önce vajina ıslanıp kayganlaşsa da enfeksiyon nedeniyle ilişki başladıktan sonra olan sürtünmeler nedeniyle vajina içerisinde tahriş ve kuruluk tekrar başlar.
Tedavi:
Vaginal kuruluk nedeni saptandıktan sonra tedavi ona göre planlanır. Günümüzde bu amaçla vajen kayganlığını arttırıcı jeller kullanılmaktadır. Jel cinsel ilişki öncesi vajene uygulanarak vajen kayganlığı sağlanmaktadır ve ilişkide kuruluk giderilmektedir. Menopoz sonrası dönemde ise ya kayganlaştırıcı ilaçlar yada vajen içerisine uygulanan hormonal (östrojen içeren) krem yada tabletler kullanılabilmektedir.
Bitkisel tedaviler yani bitkisel ilaçlar, otlar, kürler, çaylar, yiyecekler, içecekler vajinal kuruluk açısından fayda sağlamaz, kadının veya erkeğin ilişkide kuruluk hissini gidermez. Sadece bitkisel tabanlı olan ve eczanelerde satılan özellikle cinsel ilişkide kayganlaştırıcı madde olarak üretilmiş ürünler kullanılabilir.
Hamilelikte ve adet öncesi vajinal kuruluk:
Hamilelik döneminde ve adet öncesi dönemde artan progesteron hormonu nedeniyle vajinada kuruluk ve ilişkide ıslanamama şikayetleri ile hastalar başvurabilir. Bu her kadında rahatsız edici düzeyde olmaz. Gebelik sırasında kullanılabilen kayganlaştırıcı jelleri hamileler kullanabilir. Adet öncesi olan kuruluk adet kanamasının bitmesi ile östrojen hormonu sayesinde geçer ve vajina kaygan hale gelir.
Ancak vajinal kuruluk hamilelik belirtisi olarak düşünülmemelidir çünkü hamileliğin ilk günlerinde veya ilk haftalarında hemen başlamaz genellikle. Adet gecikmesi varsa belirtilere güvenmeden gebelik testi için doktora başvurmak en garanti yöntemdir.
Doğumdan sonra vajinada kuruluk olması:
Normal doğum veya sezaryen farketmeksizin her doğumdan sonra emzirme nedeniyle prolaktin (PRL) hormonu seviyesi artar, östrojenin de azalması ile vajinada kuruluk gelişir. Bu durum doğumdan sonra bir kaç ay sürebilir. Emziren annelerde aha uzun sürebilir.
Vajinal kuruluk vajinismusa neden olur mu?
Vajinal kuruluk nedeniyle ilişkiden kaçınmak ile vajinismus nedeniyle ilişkiye girememek tamamen farklı şeylerdir. Vajinismus olan kadın kayganlaştırıcı veya kuruluğu giderecek ilaçlar kullansa da ailişkiye giremez, vajinismus tedavisi gerekir. Ancak kuruluk nedeniyle ilişkiye giremeyen kadında ilişki korkusu yoktur sadece kuruluk nedeniyle ilişki sırasında ağrı ve yanma olmasından korktuğu için ilişkiden çekinir, bu nedenle ilişkiden zevk alamaz.
Polikistik over ve hormon bozukluğu kuruluğa neden olur mu?
Polikistik over ve tüylenmeye neden olan hormon bozuklukları östrojen hormonu eksikliği ile direkt ilgili olmadığından kuruluk normalde beklenmez ve sık görülmez. Eğer ilişkide kuruluk şikayeti varsa polikistik over hastalarında enfeksiyon gibi eşlik eder başka bir patoloji mevcur olabilir.